La rotta dei Pompeiani a Farsalo

Caesar Pompeianis ex fuga intra vallum compulsis nullum spatium perterritis ... in altissimos montes, qui ad castra pertinebant, confugerunt.

Cesare, ricacciati i Pompeiani dopo la fuga all'interno della trincea, ritenendo che non si dovesse dare tregua a quelli mentre erano invasi dal terrore, esortò i soldati ad avvalersi del favore della sorte e ad assalire l'accampamento (nemico).

Costoro, anche se provati dal gran caldo (infatti il combattimento si era protratto fino a mezzogiorno), in ogni caso obbedirono al comando disposti in cuor loro ad affrontare ogni fatica. L'accampamento era difeso con impegno dalle coorti, che erano state lasciate lì a presidio dello stesso, e con accanimento anche maggiore dai Traci e delle truppe di rinforzo barbare.

In effetti i soldati che si erano allontanati dal campo di battaglia, da un lato sconvolti nell'animo e dall'altro stremati dalla fatica, abbandonate le armi e le insegne militari, pensavano di più a proseguire nella fuga che a difendere l'accampamento. Ed effettivamente, quelli che si erano rifugiati, nella trincea, non furono in grado di sostenere più a lungo il gran numero di giavellotti ma, sfiniti dalle ferite, abbandonarono la posizione e subito dopo tutti, avvalendosi della guida dei centurioni e dei tribuni dei soldati, cercarono rifugio sulle alture molto elevate che erano vicine all'accampamento.

ANALISI GRAMMATICALE


VERBI

compulsis → participio perfetto passivo, abl. plur., da compello, compellis, compuli, compulsum, compellĕre – III coniug.

dari → infinito presente passivo, da do, das, dedi, datum, dare – I coniug.

oportere → infinito presente attivo, impers., da oportet, oportere, oportuit – II coniug.

existimans → participio presente attivo, nom. sing., da existimo, existimas, existimavi, existimatum, existimāre – I coniug.

cohortatus est → indicativo perfetto deponente, 3ª pers. sing., da cohortor, cohortaris, cohortatus sum, cohortari – I coniug., deponente

uterentur → congiuntivo imperfetto deponente, 3ª pers. plur., da utor, uteris, usus sum, uti – III coniug., deponente

oppugnarent → congiuntivo imperfetto attivo, 3ª pers. plur., da oppugno, oppugnas, oppugnavi, oppugnatum, oppugnāre – I coniug.

fatigati → participio perfetto passivo, nom. plur., da fatigo, fatigas, fatigavi, fatigatum, fatigāre – I coniug.

erat perducta → indicativo piuccheperfetto passivo, 3ª pers. sing., da perduco, perducis, perduxi, perductum, perducĕre – III coniug.

parati → participio perfetto passivo, nom. plur., da paro, paras, paravi, paratum, parāre – I coniug.

paruerunt → indicativo perfetto attivo, 3ª pers. plur., da pareo, pares, parui, paritum, parēre – II coniug.

defendebantur → indicativo imperfetto passivo, 3ª pers. plur., da defendo, defendis, defendi, defensum, defendĕre – III coniug.

refugerant → indicativo piuccheperfetto attivo, 3ª pers. plur., da refugio, refugis, refugi, - , refugĕre – III coniug. mista

confecti → participio perfetto passivo, nom. plur., da conficio, conficis, confeci, confectum, conficĕre – III coniug. mista

missis → participio perfetto passivo, abl. plur., da mitto, mittis, misi, missum, mittĕre – III coniug.

cogitabant → indicativo imperfetto attivo, 3ª pers. plur., da cogito, cogitas, cogitavi, cogitatum, cogitāre – I coniug.

potuerunt → indicativo perfetto attivo, 3ª pers. plur., da possum, potes, potui, posse – verbo irregolare

reliquerunt → indicativo perfetto attivo, 3ª pers. plur., da relinquo, relinquis, reliqui, relictum, relinquĕre – III coniug.

confugerunt → indicativo perfetto attivo, 3ª pers. plur., da confugio, confugis, confugi, - , confugĕre – III coniug. mista

usi → participio perfetto deponente, nom. plur., da utor, uteris, usus sum, uti – III coniug. deponente

SOSTANTIVI

Caesar → nom. sing., masch., Caesar, Caesaris – III decl.

Pompeianis → abl. plur., masc., Pompeiani, Pompeianorum – II decl.

fuga → abl. sing., femm., fuga, fugae – I decl.

vallum → acc. sing., neutro, vallum, valli – II decl.

spatium → acc. sing., neutro, spatium, spatii – II decl.

milites → nom. plur., masch., miles, militis – III decl.

beneficio → abl. sing., neutro, beneficium, beneficii – II decl.

fortunae → gen. sing., femm., fortuna, fortunae – I decl.

castra → acc. plur., neutro, castra, castrorum – II decl. (plurale tantum)

qui → pronome relativo, nom. plur., masch.

aestu → abl. sing., masch., aestus, aestūs – IV decl.

res → nom. sing., femm., res, rei – V decl.

laborem → acc. sing., masch., labor, laboris – III decl.

animo → abl. sing., masch., animus, animi – II decl.

imperio → dat./abl. sing., neutro, imperium, imperii – II decl.

cohortibus → abl. plur., femm., cohors, cohortis – III decl.

praesidio → dat./abl. sing., neutro, praesidium, praesidii – II decl.

Thracibus → abl. plur., masch., Thraces, Thracum – III decl.

auxiliis → abl. plur., neutro, auxilium, auxilii – II decl.

milites → nom. plur., masch., miles, militis – III decl.

acie → abl. sing., femm., acies, aciei – V decl.

animo (ripetuto) → abl. sing., masch.

lassitudine → abl. sing., femm., lassitudo, lassitudinis – III decl.

armis → abl. plur., neutro, arma, armorum – II decl. (plurale tantum)

signis militaribus → abl. plur., neutro, signum, signi militaris, militare – II decl. agg. III decl.

fuga (ripetuto) → abl. sing., femm.

castrorum → gen. plur., neutro, castra, castrorum – II decl.

defensione → abl. sing., femm., defensio, defensionis – III decl.

multitudine → abl. sing., femm., multitudo, multitudinis – III decl.

telorum → gen. plur., neutro, telum, teli – II decl.

vulneribus → abl. plur., neutro, vulnus, vulneris – III decl.

locum → acc. sing., masch., locus, loci – II decl.

ducibus → abl. plur., masch., dux, ducis – III decl.

centurionibus → abl. plur., masch., centurio, centurionis – III decl.

tribunisque militum → abl. plur. coord., tribunus, tribuni miles, militis – II e III decl.

montes → acc. plur., masch., mons, montis – III decl.

castra (ripetuto) → acc. plur., neutro

AGGETTIVI

nullum → aggettivo indefinito, acc. sing. neutro, nullus, nulla, nullum

perterritis → participio perfetto passivo, abl. plur., da perterreo, perterrēre – II coniug.

magno → abl. sing., masch., magnus, magna, magnum

omnem → acc. sing., masch., omnis, omnis, omne – III decl.

parati → participio perfetto passivo, nom. plur., da paro

industriae → avverbio (dal sostantivo industria, ma qui inteso come modo: “con impegno”)

acrius → avverbio comparativo, da acer, acris, acre

barbarisque → agg. congiunzione enclitica, abl. plur., masch. – barbarus, barbara, barbarum

militares → agg. pl., neutro, da militaris, -e

ALTRE PAROLE

ex → prep. abl.

intra → prep. acc.

in → prep. abl. o acc.

ut → cong. finale

etiam → avverbio

etsi → cong. concessiva

nam → cong. causale

tamen → avversativa

neque vero → cong. coordinata negativa avverbio rafforzativo

protinusque → avverbio enclitica -que

qui → pronome relativo, nom. plur.

quae → pron. relativo, nom. plur., femm.

ibi → avverbio di luogo

ad → prep. acc.

de → prep. abl.

cum → prep. abl.

Copyright © 2007-2025 SkuolaSprint.it di Anna Maria Di Leo P.I.11973461004 | Tutti i diritti riservati - Vietata ogni riproduzione, anche parziale
web-site powered by many open source software and original software by Jan Janikowski 2010-2025 ©.
All trademarks, components, sourcecode and copyrights are owned by their respective owners.

release check: 2025-04-22 11:00:15 - flow version _RPTC_G1.3